De Belgische aanpak

Iets later dan andere dagen staat het ontbijt klaar. Zoals gebruikelijk is er ook dit keer weer een ontbijtbuffet met een ruim assortiment. Om 9.00 uur vertrekken we. Het zou een kort ritje zijn en we komen bij een ziekenhuis. Dit stond alleen niet in het programma en ik begrijp het niet helemaal. Ergens klopt iets niet? Na een bezoek aan de hal zoeken we het uit. We zitten verkeerd en moeten aan de andere kant van het dorp zijn. Het bezoek aan het ziekenhuis beperken we tot de hal en we gaan snel verder. Ons doel is de OCMW, Sysele, zorgcampus en niet het Sysele Ziekenhuis. De Tomtom met het juiste adres brengt ons op de juiste bestemming.
 
De Sysele zorgcampus is een nieuw gerealiseerde voorziening voor ouderenzorg aan de rand van het dorp. Het is een strak, modern gebouw. Fraaie architectuur en gebouwd in het Belgische systeem van (ruime) bekostiging. Een verschuifbare wand tussen badkamer en woonkamer maakt creativiteit los. De tijden zijn in België wel aan het veranderen en er wordt aansluiting gezocht richting het Nederlandse systeem. Onduidelijk blijft hoe de relatie tussen zorgvisie en gebouw is. Er is gekozen voor grote groepen en een zeer bedrijfsmatige aanpak. Het inrichten van de organisatie staat centraal in de opzet en het is onduidelijk waar de behoefte van de cliënten een plek hebben gekregen.

Het tweede bezoek brengt ons bij een GGZ instelling: Campus st. Amedeus te Mortsel. We starten met een geweldig lunch waarbij we in verbinding komen met diverse medewerkers. Een leuk model voor ontmoeting waarbij vast vele verschillende onderwerpen zijn besproken. Vraaggestuurd, wat wil je nog meer? Een belangrijke ontwikkeling is het verbinden van de GGZ instelling met de maatschappij. Veel van de huidige gebouwen waren of zijn daarvoor niet geschikt. Daarom is er een grootschalig vernieuwingsplan gemaakt voor de campus. Onder leiding van de inspirerende directeur krijgen we een rondleiding en we raken onder de indruk van de bezieling. Een zeer fraai gerenoveerde kapel geeft inspiratie. Er worden pragmatische oplossingen gezocht om de visie uit te werken. Leuk bezoek!

Het einde van de studiereis komt in zicht. Vanaf Mortsel is het nog wel een eindje rijden naar Eindhoven. Onderweg evalueren we de reis. Hierbij worden de volgende kwalificaties gegeven: Kennisverrijking en netwerken; Inhoudelijke kennismaking van problematieken die spelen bij Nederlandse zorg instellingen;  Erg leuk om mee te maken; Inspirerend, verbinding, gezelligheid, ontmoeting; Gezellig, verrassend, humor; Variatie, goede gesprekken, erg vol programma, inspirerend en verbindend; Inspirerend, intensief en plezant; Leerzaam, sfeer, vrienden gemaakt; Kennis uitwisseling, weg uit dagelijkse werkveld, inspiratie; Ontmoeting, inspiratie, goede zorg; Contact, plezier, verbreding; Inspirerend, vermoeiend, gezellig; Contacten, plezier, verbinding; Verbinding, inzicht, plezier.
Rond 17.30 uur staan we opnieuw op de parkeerplaats in Eindhoven. De studiereis is ten einde. De deelnemers nemen afscheid van elkaar en er worden nog wat visitekaartjes uitgewisseld. Voor mij is het nog een uurtje om in Elst te komen. Opnieuw was het LEUK!

Nederland, we doen het best goed!

Na een dagje Duits spreken is het wel weer genoeg. We reizen af naar Horst (Limburg) waar we een bezoek brengen aan De Zorggroep. We bezoeken de locatie Hof ter Berkel. Deze locatie heeft een lange (ontwikkel) geschiedenis. Na vele jaren discussie en overleg is een samenwerking ontstaan tussen de gemeente, zorginstelling en gebiedsontwikkelaar. Het resultaat is een gebiedsontwikkeling waarbij een verpleeghuis en nabij gelegen woningen zijn gesloopt. Vervolgens is er op basis van een toekomstgerichte visie een nieuw concept gerealiseerd voor diverse doelgroepen. Oud en jong, gehandicapten en zorgbehoeftigen. In de presentatie wordt duidelijk wat de visie en ambities waren en zijn. Ook wordt uitleg gegeven hoe deze vertaald zijn op deze locatie in stenen. De rondleiding maakt duidelijk wat dat in de praktijk betekent. Voor de doelgroep dementerende ouderen zijn kleinschalige groepswoningen gerealiseerd die vooral een thuis zijn. Iedereen is van mening dat dit zeer goed gelukt is en het een mooi praktijk voorbeeld is. Voor de somatische doelgroep is gekozen voor individueel wonen met buurtkamers voor ontmoeting. Het is een concept waarbij de cliënt zoveel mogelijk zelfstandigheid behoudt. We leren van De Zorggroep waar grenzen worden bereikt en hoe leerervaringen continue worden omgezet in nieuwe ideeën. Momenteel wordt opnieuw nagedacht over een klein specialistisch centrum. De conclusie van dit bezoek is dat er ook binnen het huidige stelsel goede en mooie voorzieningen zijn te realiseren en dat we het daarmee in Nederland best goed doen.
 

Voor ons tweede bezoek vandaag moeten we een eindje reizen. In Brugge staat het residentie complex Ten Eeckhoute. Dit complex ligt in het centrum van Brugge en is gericht op cliënten die iets meer willen en kunnen besteden aan comfort. Zodra je binnenkomt voel je direct de sfeer. Het is een sfeer die allure heeft en zichtbaar is in details. Luxe afwerkingen zoals marmer, kroonluchters, stijlvolle meubels, etc. Midden in Brugge beschikt de residentie over een private tuin en er is veel aandacht voor hospitality. We krijgen een uitleg over het concept en constateren dat het zeer dienstverlenend is en dat daaraan ook een vaste maandelijkse prijs is verbonden.

Na het bezoek aan de residentie is het tijd voor een bezoek aan de Halve Maan om een Brugse Zot te nuttigen. Lekker en gezellig. Er is één persoon in de groep die graag een wijntje heeft, en dat kan natuurlijk niet. In een bierbrouwerij is geen wijn. ’s Avonds zijn hiervoor nieuwe kansen. In de St. Jan hebben we een ontmoeting tussen Belgische en Nederlandse zorgpartijen georganiseerd. Een ontmoeting met diner in verschillende gangen. Tussen de gangen een spreker die een kort referaat houdt wat aanzet tot dialoog. We hebben de groepen gemixt over verschillende tafels en tussen de gangen is er daarmee ruimte voor onderlinge contact en gedachte wisseling. Een leuk concept om het delen van ervaring te faciliteren. Een concept dat ik op volgende reizen vaker wil toepassen.

De avond vliegt om en vlak voor middernacht lopen we naar het Hotel. Het was opnieuw een mooie dag met veel verschillende ontmoetingen. Volop ruimte voor delen van ervaringen en kennis en het opdoen van nieuwe ideeën of het zicht op zaken die we best goed doen.

Onze Oosterburen

Vroeg op, om 5.45 uur gaat de radio aan. Het is tijd om op te staan en na wat procedures zoals wassen, scheren, aankleden, ontbijt, inpakken te vertrekken. Vanaf Elst naar Eindhoven is een uurtje rijden en zonder enige file ben ik ruim op tijd op het meeting point. Het is een grote parkeerplaats bij  Eindhoven, een plek waar mijn auto achterblijft.

Rond kwart voor acht komt er een mooi ‘busje’, of mogelijk met andere woorden een VIP-coach, het terrein oprijden. We hebben vervoer geregeld waar je goed in kunt ‘communiceren’ . Oftewel een bus met zithoekjes voor 4 personen die bestaan uit 2 x 2 stoelen en een tafel. We gebruiken de groepsdynamiek om na ieder bezoek een nieuwe setting te laten ontstaan. En daarmee ontstaan veel persoonlijke contacten en uitwisselingen over tal van onderwerpen.
Alle deelnemers weten de plek tijdig te vinden. Zoals altijd met dit soort reizen is er één persoon aan de late kant, maar dat deert ons plezier niet. Rond 8.15 uur draaien we de snelweg op richting Duitsland.

Onze eerste bezoek is in Krefeld bij het SeniorenZentrum. Een busreis van circa 1,5 uur.
Na een voorspoedige reis komen we aan bij het centrum. Na het verhelpen van wat technische problemen (beamer-laptop werkt niet) krijgen we een presentatie over dit centrum. Frau Silke Nachtwey vertelt ons over het Eden-Alternative en neemt ons mee in de visie. Een belangrijk element hierin is dat er goed voor het personeel gezorgd wordt. Het levensverhaal speelt hierin een grote rol en het resultaat is dat de medewerkers goed voor de cliënten kunnen zorgen. Het resultaat is een zeer grote klanttevredenheid en medewerkerstevredenheid. Na afloop van de presentatie is er een rondleiding door het gebouw. We zien geen relatie tussen de tevredenheid van de bewoners en de kwaliteit van de faciliteiten. Blijkbaar wordt deze grotendeels bepaald door de aandacht die bewoners krijgen van het personeel. We leren hiermee dat aandacht van medewerkers voor cliënten een zeer groot aandeel in de tevredenheid over de dienstverlening is.

Ons tweede bezoek brengt ons naar Essen. We bezoeken het Bertha Krupp Haus. Deze locatie is recent gerealiseerd en omvat een concept van kleinschalig groepswonen. Er is een eenvoudige lunch en vervolgens worden we rondgeleid door het gebouw. Het is een degelijk opgezet gebouw en het geheel geeft een behoorlijk ‘klinische’ indruk. Duitse degelijkheid waarbij het naar mijn opvatting nog wel zoeken is naar het inbrengen van sfeer. Of hebben wij als Nederlanders een ander gevoel voor ‘huiselijkheid’? We begrijpen dat deze kleinschalige opzet voor Duitsland behoorlijk innovatief is, en dat het dus ook nog zoeken is naar de juiste vorm. In de kelder blijkt een verwarming te staan die op houtpalets wordt gestookt. Een mooi concept die naar we begrepen hoog scoort in de duurzaamheidsscore. Hoewel het gebouw niet energieneutraal is blijkt dat er wel bewust over energie is nagedacht.

Vervolgens bezoeken we de Johanniskirchgaerten in Essen. Dit is een stadsvernieuwingsproject dat door de woningcorporatie is gerealiseerd. Oude flats zijn afgebroken en nieuwe complexen zijn gerealiseerd. In deze complexen is ruimte voor diversiteit van wonen met als doel dat verschillende generaties aangetrokken worden. Centraal in het plan is een grote groene ruimte waar in ook een plek is voor kinderen om te spelen en te bewegen. Het idee van ‘meergeneratie-wonen’ is makkelijker opgeschreven dan uitgewerkt. Het zoeken naar de meerwaarde blijkt nog best een zoektocht te zijn. Opvallend detail zijn brede galerijen met ‘besloten’ ruimte voor ontmoeting en bergingen. Een mooie combinatie van verkeersruimte die nuttig besteed wordt. Je moet het zien om het te begrijpen!

Na drie bezoeken gericht op zorg en wonen is het tijd voor een creatief bezoek. Het Unperfecthaus blijkt een bezoek zeker waard. Hier is het niet perfect en er is vooral ruimte voor creatieve ontwikkeling. Met een geheel nieuw businessconcept wordt er ruimte geboden aan ontplooiing van schilders, musici, beeldenaars, stylisten, mode ontwerpers, etc. etc. In een oud klooster is ruimte voor vele vormen van ontplooiing en ontmoeting. We laten het over ons heenkomen en de reacties blijken verschillend, zoals je kan verwachten op de beoordeling van het creatieve expressie. Het biedt in ieder geval een mooie ruimte voor (jonge) kunstenaars en nieuw economisch denken. Sommigen in de groep zijn geïnspireerd, anderen geheel niet.

Moe, maar voldaan bereiken we ons hotel. Een biertje, wat eten met een wijntje en natuurlijk de uitwisseling van gedachten zijn het verdere dagprogramma. Een avondwandeling naar een uitgangsgebied aan de haven is een mooie voorbereiding op de nacht. Het is tijd om ‘onder de vette lappen’ te gaan.

Studiereis, 3 landen tour D-NL-B

Morgen vertrek ik met een groep van 15 personen voor een korte en intensieve 3-landentour. Deze reis is gericht op het 2e echelon van leidinggeven in de zorgsector, zowel voor de directe zorg als in de ondersteunende sectoren. De veranderopgave in de langdurige zorg is groot. Er is alle reden om kritisch naar de ingeslopen werkwijze in onze aanpak te kijken. Er is een toenemende behoefte aan authenticiteit en aan nabijheid van diegenen die er voor mensen daadwerkelijk toe doen. Er ontstaan nieuwe vormen van solidariteit. Door zelforganisatie zoeken mensen naar nieuwe verbanden waarbinnen ze hun doelen verwezenlijken en behoeften vervullen. Dat kan in de buurt of in de wijk. De doelstelling van deze reis is inspiratie en verdieping te zoeken en dit met elkaar te bespreken.

We gaan in in korte tijd meerdere organisaties in drie landen te bezoeken. Ik verwacht dat er inzichten ontstaan die leerervaringen en beleving waardevol maken. Een heilige graal zullen we niet vinden, en in Nederland doen we het best heel goed. De eerste dag bezoeken we 4 locaties in het Ruhrgebied en we gaan overnachten in Duisburg. Op donderdag gaan we via Horst (NL) naar Brugge (B) waar een miniconferentie is. Op vrijdagavond staan enkele bezoeken gepland en vrijdag hopen we moe en voldoen terug te keren in ons vertrouwde land.

Voor de groep zoek ik inspiratie op het gebied van gebieds- en samenwerkingsconcepten, mantelzorg, extramuralisering en zelfredzaamheid. We gaan met het management in gesprek, om samen leerervaringen in positieve en negatieve zin op te doen. Behalve leerervaringen van anderen, verwachten we ook dat er veel van elkaar geleerd wordt door het gezamenlijk optrekken met een gemêleerd, maar zorgminnend gezelschap en dat er mooie verbindingen gelegd worden tussen mensen en gedachten. Ondanks een vol programma is daar in aangename sfeer ruimschoots gelegenheid voor.

Ik heb er zin in. Morgen moet ik om 7.30 uur in Eindhoven klaar staan.