Inmiddels is de laatste dag van mijn reis in Indonesië aangebroken. Met op deze dag nog een belangrijk bezoek op het programma. Ik heb een auto met chauffeur geregeld en ik ga van Jakarta naar Bandung. Een reis van circa 3 uur, eerst door het drukke Jakarta, dan wordt het iets minder druk en tenslotte wordt het in Bandung vast ook weer druk.
In Bandung is het ereveld Pandu. Op het ereveld liggen ruim 4.000 mensen begraven die allemaal oorlogsslachtoffer zijn. In dit geval betreft het de periode 1942 - 1950. Dus zowel slachtoffers van de 2e Wereldoorlog (in dit geval Japan) en het geweld daarna, zoals de politionele acties. Dit zijn de acties waar ook mijn vader in 1948 - 1950 op Sumatra bij betrokken was. Alle militairen die omgekomen zijn in het voormalige Nederlands Indië zijn lokaal begraven en niet overgebracht naar Nederland. Oorspronkelijk waren er 22 erevelden en deze zijn later teruggebracht tot 9 erevelden. Deze liggen allemaal op Java, dus bijvoorbeeld het ereveld Pandu in Bandung. Alle dienstmakkers van pa die zijn gesneuveld liggen op dit ereveld. Daarom wil ik ook naar dit ereveld.
Het eerste graf dat ik wil bezoeken is van soldaat J.M. Versteeg, geboren 31 oktober 1927 en gesneuveld 18 februari 1948. Dus op 20 jarige leeftijd! In het verslag dat ik heb gevonden in het Nationaal Archief staat het volgende: "
Op 17 februari zette de vijand een vrij hevige aanvul in tegen Muara Dua. 150 goedbewapende mannen onder leiding van Kapt.Deni bestookten het detachment van 04.00 tot 08.00 uur en drongen zelfs door tot op enkele tientallen meter van het detachement door. Na een vuurgevecht, aan onze zijde geleid door Kapt.Maan, werden zij echter teruggeslagen met 20 doden en ongeveer 20 zwaargewonden. Helaas werd aan onze zijde een soldaat van de brugbewaking zwaar gewond, die kort daarna overleed.". Dat was dus soldaat J.M. Versteeg. In de zakagenda van mijn vader heb ik gevonden dat hij voor deze soldaat het veldgraf gemaakt heeft en het houten kruis geplaatst heeft. Voor mij was het daarmee passend om speciaal dit graf een bezoek te brengen en een bloem te plaatsen.
Ook bezoek ik de graven van 8 dienstmakkers uit zijn campagnie die bij een hinderlaag op 27 februari 1948 zijn omgekomen. Net op de dag dat mijn vader in verband met zijn gezondheid de andere kant op vertrok. En daarmee niet bij deze hinderlaag betrokken was. Ook de begrafenis van deze dienstmakkers heeft hij niet kunnen meemaken. De graven liggen redelijk dicht bij elkaar maar ze zijn niet naast elkaar begraven. Eigenlijk begrijp ik dat niet, ze zijn toch in een keer overgebracht naar deze begraafplaats?
Na het bezoek aan het ereveld ga ik nog even Bandung in. Het is lunchtijd en ik zoek een leuk restaurant. Mijn chauffeur tipt het restaurant 'De keuken van Elske'. Hier schijnen Nederlandse roots in te zitten. Prima, laat ik daar eens gaan kijken. En inderdaad, oma Elske is ooit begonnen met het restaurant maar is al jaren geleden overleden. Inmiddels wordt het restaurant nog steeds gerund door familie en is een kleinzoon de eigenaar. De menukaart is een mix van verschillende keukens, waarbij ook de Nederlandse is vertegenwoordigd. Dus bitterballen, kroketten, erwtensoep en stamppot kan je bestellen. Dus als voorgerecht een bitterbal en als hoofdgerecht gehakt met aardappelpuree. En tot slot een espresso. Daarmee moet ik Jakarta halen. En dat lukt.
Nu nog naar huis. In het begin van de avond vlieg ik naar Singapore en daar is een overstap op een vlucht naar Amsterdam. Hiermee verwacht ik dat Singapore Airlines mij donderdagochtend in Amsterdam dropt. Bijna thuis.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten