Blauwe zones, wat is ervan waar?

In diverse delen van de wereld leven mensen langer, gezonder en gelukkiger. In onderzoeken worden dit blauwe zones genoemd. Wat is het geheim? Is het waar? Is het genetisch bepaald, of zit het hem in dagelijkse routines, voeding, gezelschap en een positieve levensinstelling? Vandaag ga ik naar de blauwe zone op Sardinie, Waarom blauw? Omdat een onderzoeker de blauwe stift gebruikte op de kaart om punten te plaatsen waar meer dan gemiddeld hele oude mensen leefden. En zo ontstonden vijf gebieden op de wereldkaart. Het gebied Ogliastra op Sardinie kleurde blauw. 

De blauwe zones zijn allemaal gebieden die enigszins zijn afgesloten van de buitenwereld. Hierdoor zal de bevolking sneller geneigd zijn vast te houden aan oude tradities en gewoonten. Dat blijk zo slecht nog niet, want hierdoor is er veel persoonlijk contact met familie en vrienden, dagelijks genoeg beweging en eten de mensen gezond. De reis naar het gebied is circa 2 uur met de auto en het is een prachtige rit. Het landschap wordt langzamerhand steeds bergachtiger en de economie lijkt steeds meer te draaien op eenvoudige agrarische productie. Schapen en wijnbouw lijken daarvan de essentie. En vermoedelijk wordt veel van het eten lokaal geproduceerd.

Ons eerste doel is  het IRGB (Istituto di Genetica e Biomedica) in Lanusei. Midden in de blauwe zone is een onderzoeksinstituut gehuisvest dat gericht is op genetisch onderzoek en gezondheid. We krijgen een uitgebreide rondleiding door de verschillende laboratoria en voorzieningen. Ik leer dat er gewerkt wordt aan het vullen van een databank met allemaal gegevens van de lokale bevolking. Alle DNA wordt verzameld, geanalyseerd, digitaal gemaakt en fysiek opgeslagen in vriezers. Daarnaast wordt van iedereen meetgegevens over de gezondheid verzameld en deze worden verbonden met de DNA profielen. 

Het DNA wordt verzameld in een vrieskast op -80 graden. Deze staat in het trappenhuis, zie foto. Toch wel bijzonder om te beseffen dat in deze kast het DNA van zoveel mensen is opgeslagen. Ik begrijp dat er ook nog een generator is voor het geval de stroom uitvalt. Het onderzoek loopt  inmiddels 20 jaar en ook de komende 20 jaar wordt er nog volop data verzameld. Vooralsnog richt het onderzoek zich op de levensverwachting en niet op de feitelijke gezondheid. Maar met de verzamelde data wil men later veel meer onderzoek doen. Vooralsnog laten de resultaten van het onderzoek zien dat de levensverwachting voor 60% door DNA (erfelijksheidsfactoren) wordt veroorzaakt en circa 40% door leefstijl. Een goede en gezonde leefstijl heeft dus een bewezen positief effect op de levensverwachting maar is uiteraard niet het enige. Dus gezond leven met beweging, betekenis, sociale verbindingen en goede voeding heeft effect maar is geen garantie. Of een laatste kwetsbare levensfase ook korter wordt is nog niet door onderzoeken van dit instituut te bewijzen.

Onze tweede bezoek is een zoektocht naar het Visitor Center Ogliastra (Tortoli). Het blijkt gevestigd te zijn op een campusterrein van een agrarische school. In de zomerperiode is het open voor toeristen en in de overige perioden van het jaar alleen op afspraak. Hoewel het vandaag gesloten was krijgen we toch een kleine rondleiding. Met 3D technieken en speciale brillen krijg je inzicht in de blauwe zone op Sardinie. Erg handig en informatief. Ondertussen is het wel jammer dat je weinig hoeft te bewegen om een rondleiding te krijgen. Dit is toch helemaal niet een les uit de blauwe zone. Maar voor de  studiereis die ik aan het organiseren ben is het wel een hele mooie plek. En ondertussen kunnen we mogelijk ook een combi maken met de keuken van de campus. 

Ondertussen is het tijd geworden voor een lunch. Dit keer aan de kust in een restaurantje vlak langs de haven. We nemen nog even een selfie en sturen deze naar onze gemeenschappelijke kennis die ons heeft verbonden. Het lunchrestaurant is mooi plekje en op loopafstand van het hotel dat ik op het oog heb voor de studiereis in juni. Ook nemen we nog even een kijkje bij dit hotel. Net als veel andere hotels is deze momenteel gesloten. Op Sardinie start het seizoen eind april/mei en op dit moment is nog veel dicht. Het lijkt wel of het eiland op halve kracht draait. Meer dan de helft van de horeca is nu dicht en ook veel winkeltjes zijn gesloten. Ik begrijp dat aan de kust de bevolking gedurende het seizoen wel tot 6x zoveel kan toenemen als wat er nu verblijft! 

De weg terug naar Cagliari is opnieuw 2 uur rijden. Rond 16.00 uur ben ik terug bij mijn hotel. Na een kleine stop ga ik nog even de stad in. Ik ga de hoofdstad van Sardinie nog even te voet verkennen. Eerst kwam er nog even een stortbui langs en daarna heb ik een mooie wandeling door de stad gemaakt. En toeristen waren er niet, was ik de enige? Na een forse beklimming kwam ik boven in de stad op een groot terras. Een terras waarvan ik verwacht dat er in de zomermaanden honderden mensen zijn. Dit keer was ik alleen en daarmee was ik in staat een unieke foto te maken. Niemand op de foto! 

Tot slot nog een pizza gegeten. Echt Italiaans en dan tijd voor het bijhouden van deze weblog. Ook leuk om later zelf nog eens te lezen. Vind jij het ook leuk om te lezen?