Care in Engeland, iets van te leren?

Dit keer een kort tripje. Vandaag naar London, morgenvroeg weer terug. Het kon niet op één dag, Ryanair heeft de avondvlucht London – Weeze niet meer in het schema. De doelstelling van de trip is een kleine verkenning van de ouderenzorg in Engeland. Centrale vraag daarbij is wat we van de ‘overkant’ kunnen leren? Zou een kennisuitwisseling waardevol kunnen zijn?

Mijn vliegtuig vertrekt vrij vroeg. Om 6.20 uur moet ik bij de gate in Weeze zijn, zodat het vliegtuig om 6.50 uur kan vertrekken.  Dus ik ben al vroeg op. Alles loopt gesmeerd totdat we aan het begin van de startbaan staan. Er blijkt een medepassagier aan boord die een poging doet om haar claustrofobische angsten te overwinnen. Helaas mislukt het! Het vertrek van het toestel wordt afgebroken, de passagier wordt met een ambulance uit het toestel geëvacueerd en we keren terug naar de gate. Je moet ook wel lef hebben om bij Ryanair je claustrofobie te overwinnen! Een voorzichtige start met een businessclass flight bij KLM lijkt mee veel beter passen. De bagage van deze passagier moet ook nog  worden verwijderd voor we conform de regels mogen vertrekken. Dit toestel van Ryanair is daarmee niet meer op tijd, we hebben bijna een half uur vertraging. Vervolgens verloopt het korte vluchtje naar London-Stansted gesmeerd en de trein naar Liverpool-station staat klaar. Een overstapje naar de metro en nog ruim op tijd ben ik in het Church-house. De congres locatie voor vandaag, vlak naast de Westminster Abbey.

Het congres waaraan ik deelneem heeft de titel EnglandCare 2015. Onder leiding van Martin Green (CEO EnglandCare) worden tal van onderwerpen besproken. We starten met een bijdrage van Jane Ellison. Zij is parlementslid en heeft gezondheidzorg in haar portefeuille. Uit haar bijdrage blijkt dat ze passie heeft voor dementiezorg en dat ze van mening is dat Engeland in 2020 ‘world leading is’ in dementiezorg. Belangrijke ontwikkeling die nodig is bestaat vooral uit scholing. Ze ontvouwt meerjarenplannen, onduidelijk is voor mij wie dit gaat betalen. En later blijkt dat ook de ‘care-sector’ daar zijn twijfels over heeft. Ik leer dat ook in de Engelse care sprake is van een crisis. Vergrijzing, krimpende budgetten, veel instanties die een rol hebben en velen geven aan dat er onvoldoende centrale leiding is. Maar ligt daar de oplossing?
Een andere spreker is Jane Martin, Local Government Ombudsman. Bij Jane kun je alle klachten over de lokaal georganiseerde social care kwijt. Er komen ruim 2500 klachten binnen en deze zijn input voor nader onderzoek. Ze geeft aan dat haar doelstelling is om de kwaliteit te verbeteren. Dus primair gericht op verbeteradviezen en minder op het ‘linchen’ van schuldigen. Mooie doelstelling!
De koffie wordt vervolgens gesponsord door Brunswicks Law Limited, blijkbaar was er in mijn bijdrage aan dit congres geen ruimte voor een kopje koffie? Dit geldt overigens ook voor de lunch! Waar wordt eigenlijk mijn bijdrage aan besteed?
Na de koffie is het tijd voor Clive Bowman, een zeer ervaren medisch professional. Hij weet het goed te duiden. Op een hele mooie manier maakt hij duidelijk welke verschuiving in ouderenzorg de afgelopen jaren gaande is. Een grote verschuiving qua omvang van de medische aanpak (hart, kanker) naar een sociale aanpak (dementie). Een verschuiving waardoor de systemen in Engeland momenteel in een crisis zitten. Hij betoogt dat een lange termijn aanpak leiderschap van de politiek vraagt en blijkbaar is deze er momenteel niet, althans volgens vele aanwezigen.
Ian Smit geeft leiding aan een groot Carehome concern. Hij blijkt groot voorstander en ‘believer’ van marktwerking. En tot mijn verbazing is hij van mening dat deze er nu niet is. Hij wil graag dat er gekozen wordt voor de introductie van PGB’s, blijkbaar kennen ze deze nog niet. Hij gelooft dat met PGB’s en marktwerking innovatie op gang komt. Ik ben wel benieuwd hoe hij dit met krimpende budgetten wil financieren? En welke innovatie dit is? Innovatie van de bankrekening?
In de middag zijn er diverse workshops die ik volg. Op de bedrijvenmarkt leg ik verschillende contacten. De zoektocht naar innovatie in Engeland is niet makkelijk en zeker nog niet afgerond. Met de contacten die ik verwerf kan ik wel een volgende stap zetten om nog meer inzicht te krijgen.

Enkele (opvallende) leerpunten:

• De politiek wil Engeland tot wereldleider maken in kennis over dementiezorg.
• In Engeland is socialcare vooral geconcentreerd rondom dementiezorg.
• Het medische systeem is centraal (NHS), het sociale systeem is lokaal. Doordat de financiering verschillend is geeft dit veel problemen.
• De sociale zorg in Engeland zit momenteel in een (financiële) crisis. Het systeem is 70 jaar oud (uit 1948) en is feitelijk onhoudbaar. Oorzaak is een verschuiving van medische naar sociale zorg en demografische ontwikkelingen. 
• Het aanbod van sociale zorg wordt voornamelijk door (kleine en grote) private partijen bepaald. Deze partijen hebben een winstoogmerk en behalen resultaten van 9 á 12% op basis van omzet.
• In Engeland wordt een minimumloon ingevoerd. Dit gaat tot een grote kostenverhoging van social-care leiden.
• Om aan te sluiten bij het dag-nachtritme moet het personeel ’s nachts in een pyjama werken (slechts als voorbeeld gegeven). 
• CQC is een kwaliteitssysteem dat veel gebruikt wordt. Diverse partijen doen de suggestie dat ik de beste score als voorbeeld voor innovatie neem. Zou dat waar zijn?
• Er worden inmiddels kleine ouderenwijken gerealiseerd. Veel kleiner dan in Amerika, maar toch ….. Mogelijk daar nog eens gaan kijken. 
• Ook de private sector in Engeland lijkt minder ‘ver’ dan ik verwacht had.

Weer thuis

 De nacht was kort. Rond 1.00 uur een diner ergens boven Sudan en rond 6.00 uur een tussenlanding in Parijs. Groot en druk vliegveld. Om 8.15 uur in Brussel en rond 12.00 uur thuis in Elst. De familie stond ons op te wachten, mooie ontvangst. We hebben een gezellige nazit gedaan en foto's en video laten zien en ondertussen wat verteld over onze reiservaring. Aan het einde van de middag heb ik Harm met zijn vriendin Elise naar Ede gebracht. Het leven in Nederland gaat weer verder.



Komende week wordt een bijzondere week. We gaan ons voorbereiden op ons 25 jarig huwelijksfeest. Op zaterdag 2 mei is iedereen vanaf 14.00 uur welkom om ons te feliciteren, gewoon bij ons thuis aan de Kievitshof. Dus ook jij bent welkom. En voor dit feest moeten we de komende dagen nog wat facilitaire zaken regelen. Dat gaat vast goed komen.

Resultaten van de missie

Vandaag wordt de voorlopig laatste dag in Ethiopië. De tijd is weer heel snel gegaan. Vanochtend staat een afsluitend overleg met presentatie bij Mary Joy op de agenda. Deze vorm van werken, en een afsluitend overleg, is tot het standaard repertoire gaan horen. Een overleg om wat laatste zaken te bespreken en een afstemming te doen over de gemaakte afspraken. Als voorbereiding heb ik een presentatie in powerpoint gemaakt, dit wordt gelijktijdig het verslag van de sessie.

Het eerste agendapunt is een gesprek over de toekomst van een medische kliniek in Awassa. Door twee studenten is hierover een rapportage opgesteld en Mary Joy moet keuzes maken uit de opties die er zijn. Het lukt om die keuze te maken en de uitwerking hiervan gaat Mary Joy op papier vastleggen, met het ambitie niveau dat wordt nagestreefd. Op basis daarvan wordt een berekening gemaakt van de benodigde middelen en gaan we bekijken hoe deze verworven kunnen worden. Langzaam maar zeker lukt het om duidelijkheid te krijgen en de Afrikaanse partner ook vooral zelf de regie over hun doelstellingen en toekomst geven. Te lang is dit soort werk blijven hangen in het aanbod wat westerse organisaties deden. Ik geloof erin dat op basis van gelijkwaardigheid en wederkerigheid samenwerking tot stand kan komen. Wil je hierin ook een bijdrage leveren, kijk dan ook eens op de site van http://www.movingmanagement.nl/. Vanuit deze stichting werk ik aan projecten in Ethiopië en mogelijk binnenkort ook in Suriname. En we zoeken nog ondersteuners voor ons werk. Misschien wil je ons met een kleine bijdrage steunen?

Naast de uitwerking voor een kliniek in Awassa bespreken we de kansen voor een nieuwe opzet van een training- en productiecentrum. Het doel hiervan is om enerzijds vaardigheden te trainen en te ontwikkelen van arme en minderbedeelde mensen. Anderzijds is het idee opgepakt om de producten die daarmee tot stand komen af te zetten in Nederland, Ethiopië en mogelijk elders. Wie weet zijn er voor zo'n centrum wel partijen die willen participeren in een PPS-constructie. Maatschappelijk verantwoord ondernemen, armoedebestrijding actief aanpakken en ondertussen 'Aid for Trade'. Volgens onze minister Ploumen moet de combinatie van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking de kans krijgen te moderniseren. De zorg voor de allerarmsten en de aandacht voor onze handelsbelangen moeten samengaan. Heb jij hierover ook ideeën? Laat het mij ook eens weten! Zie jij kansen voor producten en/of partners? Mail me!

Tot slot bespreken we het totaalresultaat van de 'update mission'. Waardevol, goede ontmoeting en zicht op enige voortgang. Hoewel sommige zaken niet zo snel en voorspoedig gaan als we misschien zouden willen.

Na dit laatste overleg gaan we nog even door de stad. We bezoeken de lokale markt in Kolfe, de Merkato (grootste markt van Afrika?) en wat souvenirshops. Bij ons hotel gaan we nog wat eten, wat zaken opruimen en bijwerken en ons voorbereiden op de vliegreis naar huis. Vrijdagmorgen hopen we rond 9.00 uur op Brussel/Zaventem te staan. En als je wat foto's van deze reis wil bekijken. Kijk dan eens op Album Ethiopië 2015

Boeiende en inspirerende gesprekken

 Vandaag hebben we weer een boeiend programma gehad. Iets voor de afgesproken tijd van 9.00 uur staat onze chauffeur klaar. We moeten naar de andere kant van de stad, naar de Nederlandse ambassade. We hebben daar een afspraak met de first secretary health. We nemen een aangepast parcours door de stad, omdat we wat adviezen hebben gekregen waar we wel en niet moet reizen. Als gevolg van de acties in Libië zijn er wat demonstraties te verwachten. En in die gebieden is het lastig reizen. Onze chauffeur brengt ons prima door de stad en ruim op tijd staan we voor de Nederlandse Ambassade.

De ambassade is een apart gebouw op een prachtige plek. De architect en het Nederlandse bouwbedrijf BAM hebben een plek gerealiseerd die zo bijzonder is dat er de eerste vijftien jaar geen aanpassingen aan gedaan mogen worden. Het is best bijzonder, maar helaas niet rolstoel-toegankelijk. Voor ons is dit niet van belang, want we zijn goed ter been. Omdat we te vroeg zijn start ons gesprek ook wat eerder. We krijgen een update over de situatie in Ethiopië en en met de informatie leren en begrijpen we nog beter wat er gaande is in Ethiopië. We leren waar zeer positieve ontwikkelingen zijn en we leren ook waar het best lastig is. Waar levert de samenwerking wat op en waar kosten de regels vooral energie en tijd. Er is een sterke regering die krachtig werkt aan een transitie. Dit lukt deels, maar ondertussen is de ruimte voor eigen ondernemerschap ook best lastig. Er zijn veel regels. Binnenkort wordt een nieuw vijfjarenplan voor de gezondheidszorg verwacht. We zijn erg benieuwd wat daar in komt te staan. Ook vanuit de Nederlandse zijde verandert er veel. Het budget voor het komende jaar wordt met 30% gekort. En je begrijpt dat dit een aderlating is voor de mogelijkheden vanuit Nederlandse zijde. En het is nog zeker zoeken hoe 'trade' dit kan opvullen. Ook het exchange project bespreken we en dit wordt enthousiast ontvangen. Kansrijk! Waardevol! Leuk om deze reactie te krijgen.



Ons volgende bezoek is aan de site van Mary Joy. We hebben diverse onderwerpen te bespreken, zoals de toekomstige plannen met één van de klinieken. Moet er gewerkt worden vanuit charity of vanuit zelffinanciering met eigen inkomensgenerende voorzieningen (IGA). Leuke discussie, verschillende perspectieven. We besluiten deze discussie morgen nog een vervolg te geven, om daar nog een stap dieper op in te gaan. Morgen kunnen we hierin  de CEO nog eens verder betrekken. Een rondwandeling over de site maakt duidelijk dat er aan de 'hygiëne improvement' actief wordt gewerkt. Gisteren is de nieuwe watertank gearriveerd. Een mooi voorraadvat waarmee de waterkwaliteit aanzienlijk verbeterd wordt.


Aan het einde van de middag staat onze volgende afspraak in het hotel en dus gaan we met onze chauffeur opnieuw door de stad en in 45 minuten staan we weer aan de andere kant van Addis Ababa. Ondertussen zien we nog een heleboel museum auto's, zoals bijvoorbeeld een dozijn VW Kevers (Herbies aldus Christien). We merken niets van de demonstraties die ondertussen op Meskel square aan de gang zijn. De afspraak die we gepland hadden staan, wordt alleen wat in tijd verlaat. Het lukt hem niet om tijdig door de stad te komen en we besluiten dat een ontmoeting in de avonduren ook prima is. Dus rond 20.00 uur komt hij langs. Ook dit wordt weer een zeer waardevol gesprek. We ontmoeten een inspirerende man die partner kan en wil zijn in het exchange programma. Hij heeft ideeën en een waardevol netwerk. Waardevol dat we hem gesproken hebben en inmiddels de nodige digitale verbindingen hebben gemaakt. Zo rond 21.30 uur is het genoeg. Harm gaat nog wat voetbal kijken, het lijkt wel of er iedere dag weer een nieuwe wedstrijd is. Jan schrijft de weblog en gaat nog wat verbindingen leggen via skype met het thuisfront. Het wordt de laatste nacht voor we weer naar Nederland vertrekken. Morgenavond om 23:55 staat 'onze' Dreamliner klaar voor vertrek. Dus of er morgen nog een update komt?

Uitbouwen van het netwerk

Gisteren waren we een beetje vermoeid. Na een goede, lange nachtrust hebben weer volop nieuwe energie. Dus we gaan lekker aan de slag. Onze partner voor de morgen staat al ruim voor de afgesproken tijd bij het hotel, wij moeten nog ontbijten. Dus een snelle hap en snel op stap.

Via een oude bekende kennis van Jan (als trouwe netwerker) hebben we wat afspraken bij verschillende Kamers van Koophandel van Addis Ababa. Er is hier een systeem waarbij Ethiopië is ingedeeld in achttien districten, waaronder de Kamer van Addis Ababa. Met zowel de landelijke als de lokale hebben we een afspraak. Onze eerste afspraak is gelijk met goed bevoegde mensen, oftewel de secretaris generaal en de tweede man. Prima gesprekspartners. Deze twee personen die we hebben gesproken hebben interessante ideeën over het twinning-exchange program, waardoor Jan hier zeker verder mee kan. Na de Kamer van Addis hadden we de afspraak in de Kamer van Ethiopië op landelijk niveau. Deze kamer is de  association van de achttien districten en biedt vooral ondersteuning en connectie voor de regionale districten waar bv. de Kamer van Addis er één van is. Vanuit deze organisatie wordt vooral internationaal verbinding gezocht en missies georganiseerd.

Na deze gesprekken gingen we mee naar het huis van ons contact. Dwars door Addis Ababa en over het Merkel square. Dit is een groot plein waar het altijd heel druk is. De situatie is wel wat gewijzigd sinds de vorige keer. Een grote brug voor de lightrail is door de Chinezen aangelegd. In het huis van ons contact hebben we samen een lunch gehad met Ethiopische injera's.  Heerlijk! En uiteraard was er ook weer ruimte voor de koffieceremonie. met vers gemaakte koffie!


Na deze lunch/koffie gingen we terug naar het hotel waar we 's middags een afspraak zouden hebben met Mary Joy. Daarvoor hadden we wat 'spare-time' zodat we wat konden netwerken via de telefoon, ontspannen en wat andere zaken konden oppakken. Jan heeft nog een mooie powerpoint in elkaar gezet voor de komende afspraak met Mary Joy. Rond half zes waren we in gesprek met Mary Joy. De ideeën die we hadden zijn goed ontvangen en we hadden een boeiende dialoog over mogelijke samenwerking tussen NGO's en bedrijfsleven.

Toen we nog even wat zaten na te praten ontmoeten we een Amerikaanse pastor, een vrouw die in Jeruzalem woont, maar in Kenia was geweest om te preken en te kijken naar maatschappelijke projecten. Ook tijdens het eten hebben we gesproken over haar werk en de bedoeling van God met de wereld. Leuk om ook op deze manier kennis te maken met mede-hotelgangers. Vanavond nog even skypen, bloggen en daarna weer slapen. Morgen weer een dag met afspraken!

Van Lalibela naar Addis Ababa

Vannacht ging het een beetje anders dan gewenst. Jan's lichaam heeft een opschoningsactie ondernomen en is van boven en beneden leeggelopen. Een goede reinigingsactie die wel wat energie kost en het is belangrijk om voldoende vocht binnen te krijgen. Dus volop aan de slag om in kleine beetjes voldoende vocht binnen te krijgen.

Vandaag staat een verplaatsing op de agenda. We gaan met het vliegtuig van Lalibela naar Addis Abeba. Om 9.30 uur worden we opgehaald in het hotel. Het ritje naar het vliegveld is een tochtje van een halfuurtje. Niet ver maar wel heel veel hobbels in de weg en flink losgeschud komen we op het vliegveld van Lalibela aan. Het is een klein vliegveldje, één startbaan, één incheckbalie, een verlaten restaurant en drie controles. We doen de plichtplegingen om te vertrekken en vervolgens is het wachten. Geheel op tijd landt er een toestel, de enige die er is. En met dat toestel vertrekken we geheel volgens planning. Er is een tussenlanding in Gondar en rond 14.00 uur komen we aan in Addis. We lopen langs de Ebola-scan, geen reactie, dus we zijn nog gezond. Nog even wachten op de koffers en ook de airporttransfer naar het hotel staat klaar. Mooi geregeld.

Het leek ons goed om het juiste food in te slaan. Bananen, appelsap en wat yoghurtbekertjes. Een wandeling van een kwartiertje brengt me in een supermarkt. Een van de medewerkers wil mijn boodschappenmandje dragen, maar dat lijkt me geen goed plan. In een supermarkt wil ik zelfbediening en rustig uitzoeken wat ik wil hebben. Dit lukt en bij de kassa vereffen ik de rekening. Harm is nog op de hotelkamer en het doet me goed om de food te nuttigen. We doen nog wat telefoontjes voor morgen en regelen enkele facilitaire zaken.

We hebben niet heel veel honger, maar gaan toch maar wat eten in ons hotel. Al vroeg zijn we terug op de kamer en we besluiten een lange nachtrust te nemen en zo wat energie op te bouwen voor de komende dagen en de afspraken die nog gaan komen.

Zondag, tijd voor de kerk en wat andere acties

Vandaag is het zondag, dus na het ontbijt eerst maar eens op zoek naar een kerk. Rotskerken zijn er in Lalibela voldoende, dus keus genoeg. We gaan naar de Ethiopisch-orthodoxe Kerk. De meesten zijn in het wit, wij niet. Maar we mogen er gewoon zijn. Deze kerk heeft een liturgie met elementen uit het jodendom en elementen uit de vroeg-christelijke kerk. We treffen het, deze zondag blijkt een bijzondere dag. In verschillende kerken wordt getrouwd en dit leidt tot mooie ceremonies en acties met muziek. Gelijktijdig lopen er verschillende acties zoals bijbel lezen, zingen, bidden, het breken van het brood, etc. We nemen wat mooie plaatjes en verschillende video's: KLIK!

Ons volgende bezoek is aan een monastry (klooster/kerk), ruim 40 km van onze verblijfplaats. Het is een weg van wat mindere kwaliteit dus we hebben een 4x4 geregeld. En dat is geen overbodige luxe. Het is een prachtige tocht door een heel mooi heuvel/bergachtig landschap. Onderweg een enkel dorp, een droge rivier en hier en daar een beetje water. Wat oude bomen, hier en daar wat mensen en we genieten van de tocht. Zo halverwege de ochtend komen we op het punt dat de auto niet verder kan. Het laatste stuk moeten we lopen. Het is een stevige klim in het Afrikaanse landschap, maar dan heb je ook wat.

We komen bij de ingang van een grot en nadat we onze schoenen hebben uitgedaan kunnen we naar binnen. En daar blijkt in de grot een kerk van bijna 1000 jaar oud te staan. Opgebouwd uit hout en steen, heel bijzonder. We verkennen eerst de buitenkant van de kerk. Onze gids wijst ons op de plek waar ruim 300 mummies liggen. Schedels, botten, alles is te zien. We krijgen er wat kriebels van. Vervolgens gaan we de kerk aan de binnenkant bekijken. Klein maar fijn. De priester leest voor uit het evangelie van Lucas, een exclusieve actie, speciaal voor ons geregeld. Bij kaarslicht leest hij een deel uit een bijbel van honderden jaren oud. Zeer bijzonder om dit zo te zien. Met een vuurtje boven een zeer oude bijbel en boven zeer oude vast makkelijk ontvlambare vloerkleden. Het komt op ons over als een bijzondere manier van omgang met het erfgoed. Na afloop gaan we op bezoek in een
lokaal tentje en wonen we een kleinschalige koffieceremonie bij. Daar krijgen we twee heerlijke kopjes koffie.

Terug in Lalibela genieten we van de lunch bij The Seven Oaks. Een prima tentje, lekkere beefburger en wat drinken. Vervolgens is het tijd voor het laatste deel van de kerk-excursies en bezoeken we de kerken die we nog niet gezien hadden.  Op een heuveltopje hadden we nog wat overzicht op het dorp.

Tot slot nemen we met de biertje met de gids. Hij heeft ons de afgelopen dagen een hele goede excursie gegeven en was een prima gids. We bedanken hem en moeten hem natuurlijk ook wat betalen. Zo gaat dat. En mocht je ook naar Lalibela gaan, dan hebben we zijn mailadres. Het einde van de dag bestaat uit een diner, wat social media activiteiten en een voorbereiding op ons vertrek morgen. Om 9.30 uur vertrekken we uit het hotel en gaan we terug naar Addis Ababa.

Wat toeristische ondernemingen

Vandaag is het zaterdag, dus weekend. En we hebben daarom wat toeristische plannen gemaakt. Om 5.30 uur opstaan (weekend...) en om 8.00 uur zou ons vliegtuig vertrekken. Het werd een halfuurtje later, dus redelijk op tijd. Ons doel is Lalibela, een oud plaatsje in het noorden van Ethiopië. Na een tussenlanding voor wat wisseling qua passagiers, komen we halverwege de ochtend aan op het vliegveld van Lalibela. Ons toestel is het enige 'grotere' toestel wat er is. En we mogen de koffers dit keer zelf van de karretje halen (de bagageband werkt niet mee). De shuttlebus staat en klaar en een ritje van drie kwartier door een prachtig, heuvelachtig landschap brengt ons op ruim 2.000 meter hoogte. Inchecken is een genot, ze staan op ons te wachten. Een prachtige Afrikaanse Tukul heb ik gereserveerd. Prima plek om twee nachten te verblijven.

Na een drankje is ons eerste doel de markt. Onze gids vertelt dat het een klein eindje lopen is, maar vertelt niet dat er hoogteverschil is, we op 2000 meter zijn en het rond de 27 graden is. Dus best nog een vermoeiend stukje. Maar de wandeling was de moeite waard. Het is de lokale weekmarkt en er wordt van alles verhandeld: schapen, ezels, runderen en kippen. Voor de fok of gewoon voor de maaltijd. En als je het schaap toch wil opeten kun je ook beter maar gelijk één van de poten slopen, dan kan hij niet meer weglopen. En als je de ezel op z'n plek wil houden, moet je de voorpoten aan elkaar vastbinden. Voor de Partij voor de Dieren is hier vast nog veel werk aan de winkel. Verder zijn er op de markt zaden, groenten, kleding, etc, etc. te vinden. Veel kleinschalige handel, dus iemand verkoopt uitsluitend uien, kruiden of pepers.

Na een goede lunch met lamsvlees (Jan) en macaroni (Harm) is het tijd voor een bezoek aan de rotskerken. Zeer oude Koptische kerken van circa 1000 jaar oud. Objecten die staan op de werelderfgoed lijst. Het zijn kerken die in de rotsen zijn uitgehouwen, zeer bijzonder! In de kerken heel veel symboliek en een verbinding tussen joodse en christelijke symboliek. En heel vaak komt de drie-eenheid (Vader-Zoon-Heilige Geest) terug. Onze gids kan heel goed vertellen, dus we leren veel.

Ons diner hebben we gepland in hét restaurant van Lalibela: Ben Anbeba. De plek en de architectuur is zeer bijzonder. Boven op een heuveltop is een restaurant als een soort bloem gebouwd. Met terrassen met een prachtig uitzicht op het westen. En dus een hele mooie zonsondergang. Volgens Harm de mooiste in zijn leven, dit kan niet meer overtroffen worden. Oftewel het was een prachtige plek die we nooit meer gaan vergeten. Rest ons een taxirit naar het hotel. Even skypen en het schrijven van deze weblog. Ik hoop dat je ervan geniet. Geef gerust je reactie.

Kansen voor exchange?

Vanmorgen zijn we naar het ministerie van gezondheid (ministry of health) van Ethiopië geweest. We hadden daar een afspraak met de director van de HRM afdeling van het ministerie. Jan heeft vooral overleg gehad over het twinning-exchange programma en gevraagd op welke manier hij Ethiopiërs bij het project kan betrekken. We hoorden dat er in Ethiopië een groot verschil is tussen de zgn. private ziekenhuizen en public ziekenhuizen. De private hospitals kosten, meer maar leveren ook betere kwaliteit dan de ziekenhuizen die gerund worden door de overheid. Daarnaast gaf deze director aan dat Ethiopiërs vooral gemotiveerd zijn om te werken vanwege het salaris. Volgens deze director is er weinig eigen (intrinsieke) motivatie aanwezig. Dit maakt het lastig om de kwaliteit hoog te houden, omdat Ethiopiërs vaak voor het geld kiezen en dus voor andere sectoren. Toch blijft het idee van exchange de moeite waard om uit te proberen. Vast dat er 5 deelnemers uit de Ethiopische zorg zijn te vinden.

Na dit gesprek zijn we naar Mary Joy gegaan en daar hebben we een gesplitst programma gevolgd. Toevallig waren er een aantal studenten 'Social Work' van de universiteit in Addis aanwezig om te horen hoe Mary Joy werkt. Harm sloot aan bij deze bijeenkomst en is in gesprek gegaan met de Ethiopische studenten over 'Social Work' in Nederland en Ethiopië. Het was apart om te merken dat de hulpverleners in Ethiopië met veel basalere vragen bezig zijn: hoe stoppen we armoede? Hoe zorgen we voor voldoende voeding voor iedereen? Op welke manier is zorg voor iedereen bereikbaar? Dit zijn vragen die ook in Nederland spelen, maar een stuk minder aanwezig en al helemaal op de opleiding. Vragen als: 'Hoe was je opvoeding?' en 'Wat is de invloed van je ouders en vrienden op jouw eigen karakter?' kennen ze op de universiteit in Addis niet, terwijl de CHE hier volop aandacht aan heeft besteed bij de opleiding van Harm. Jan heeft in de tussentijd contact gehad met het management van Mary Joy. We hebben gesproken over het vinden van donororganisaties en inkomensgenererende activiteiten en de kansen daarin voor Mary Joy.


 Hierna hebben we geluncht in ons 'balkontentje' en daarna hebben we even een middagdutje gedaan op onze hotelkamer. Na dit dutje hadden we weer een afspraak met een oude kennis, een bussinessconsultant waar Jan eerder mee heeft samengewerkt. We hebben gesproken over het twinning-exchange programma en andere zaken die spelen in Ethiopië en Nederland, zoals de verkiezingen voor prime-minister, privacy en de invloed van internet en nieuwe energie op de samenleving. Vanavond gaan we nog even een hapje eten in het hotel en morgenochtend vroeg hopen we naar Lalibela te vliegen voor ons weekendprogramma!

Ontwikkelingen bij Mary Joy

Vandaag zijn we voor het eerst tijdens deze trip naar Ethiopië langs geweest bij Mary Joy. We werden opgehaald door de senior programmanager van Mary Joy. Na een ritje door Addis kwamen we aan bij de kliniek van Mary Joy. Omdat Harm voor het eerst in Ethiopië is, gaven de senior programmanager en de controller van Mary Joy een inleiding waarin ze de diverse projecten toelichtten. Daarnaast was dit voor Jan een handige update van de afgelopen anderhalf jaar. Mary Joy heeft zich met name ontwikkeld door een actief beleid met een eigen visie en door het verder integreren van bestaande programma's. Een voorbeeld hiervan is het opzoeken van de kwaliteiten en talenten van een individu, het trainen van deze mensen en vervolgens het opzetten van een bedrijfje met deze mensen waardoor ze hun familie kunnen ondersteunen. Ook nemen ze dan deel aan een peer-group waarin ze hun ervaringen delen en elkaar tips kunnen geven. Verder is Mary Joy bezig met het aanleggen van een (verbeterd) watersysteem en riolering bij de kliniek in Addis Abeba. Met de eigen visie en promotie is gezocht naar nieuwe, aanvullende donorpartners. De verloskamers zijn opnieuw in gebruik genomen en er zijn maandelijks 30 á 40 bevallingen. Mary Joy is partner geworden in een project rondom borst- en baarmoederhalskanker. Hiermee worden de faciliteiten veel beter benut. En dat is goed gelukt, dus de uitwerking van het eerder met Jan opgestelde strategieproject verloopt goed. Al met al is goed te zien dat Mary Joy zich verder ontwikkelt! En zelfs in Awassa is de kliniek inmiddels weer heropend.

Tijdens het bezoek aan Mary Joy hebben we ook een rondje gelopen over de nabij gelegen markt. Jan had dit rondje al vaker gelopen, maar voor Harm was dit de eerste keer. Kinderen die met je mee lopen omdat je 'blank' bent en kippen die levend meegenomen worden van de markt, het zijn nieuwe dingen voor Harm. Ook heeft hij voor het eerst een 'enjera' gegeten, het nationale gerecht van Ethiopië. Het was heerlijk! Na de afspraken bij Mary Joy werden we weer teruggebracht naar het hotel waar de volgende afspraak was.

Jan had via via een afspraak gemaakt met een Italiaans-Ethiopische vrouw met een netwerk in het zakenleven van Ethiopië. We hebben gesproken over de mogelijkheden over een exchange-twinning project met tien Nederlanse mensen en tien Ethiopische mensen. Jan heeft nu een netwerk aangeboord met diverse Ethiopische trainers die wellicht een bijdrage kunnen leveren aan het project. Na deze afspraak hebben we nog een colaatje gedronken op hetzelfde balkon als waar we gisteren zaten. Wederom een leuk uitzicht over de grote weg van en naar het centrum van Addis. Blijft een mooi uitzicht met fascinerende aspecten. Daarna hebben we in het hotel een hapje gegeten en een biertje gedronken, de zgn. Walia. Walia is een Ethiopisch product van Heineken. Dit is een nieuw product en schijnt een concurrent te worden van Saint George, het nationale bier. Nu gaan we weer slapen, morgen een drukke dag met nieuwe afspraken!

Vertrouwen is essentieel

Negen uur 's avonds, even uitblazen in onze hotelkamer in Addis Ababa. We hebben een lange tweedaagse achter de rug, te beginnen om 14.00 uur in Elst en vervolgens naar het vliegveld in Brussel, waar het vliegtuig rond 19:45 zou vertrekken. We moesten met een pendelbusje richting het vliegtuig om in te stappen. Helaas was er een man die door de controles heen was gekomen met teveel bagage. Na gebrekkige communicatie was het gevolg dat deze meneer met teveel bagage achterbleef bij de gate met twee politieagenten. Na dit korte oponthoud konden we instappen in het vliegtuig en zijn via Parijs naar Addis gevlogen. Het waren mooie uurtjes in het vliegtuig, met name in Parijs hebben we wat mooie plaatjes van de zonsondergang kunnen maken.  Rond 6 uur op woensdagochtend kwamen we aan in Addis waar we opgepikt zouden worden door een chauffeur van hotel TopTen. Dit duurde even maar uiteindelijk kwam hij er toch aan, wat later omdat z'n 'parkinglicense' was verlopen en hij nog niet de kans gekregen had om deze te verlengen.

Na een interessante autorit door Addis kwamen we rond 9 uur aan bij het hotel waar we ons opfristen en wat aten. Om 11 uur gingen we voor het eerst te voet een rondje lopen om wat sfeer te proeven en om een lunchtentje te zoeken. Jan is al eerder in dit gedeelte van Addis geweest en wist een leuke plek op een balkon te vinden waar we ook een leuk uitzicht hadden over de mainroad en de nog af te maken treinrails. Met verwondering keken we naar de talloze taxibusjes, ezels, koeien en mensen die over de weg reden en liepen. Jan past hier qua rijstijl wel tussen, gewoon maar wat doen en vooral geen knipperlicht gebruiken!

Later die middag gingen we weer richting het hotel, daar heeft Jan via wat belletjes een aantal afspraken gemaakt voor de rest van de dagen. Deze middag staat de eerste afspraak op het programma met een oude bekende van Jan. 'Collectieve (zorg)verzekeringen werken alleen als de mensen vertrouwen hebben in de mensen achter dat systeem', dat is de eerst les van deze tien dagen. In Ethiopië vertrouwen de meeste mensen nog te weinig op de overheid om zo'n verzekeringssysteem tot een succes te maken. Er is wel een wet over in voorbereiding, maar of dat helpt? Daarnaast zien we wel dat er in Ethiopië veel ontwikkelingen zijn, denk aan de aanleg van een spoorlijn in Addis en de export van agrarische producten naar het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Het viel Jan op de luchthaven op dat de afwikkeling veel sneller was dan bij zijn voorgaande trips. Geen formuliertjes meer invullen, gewoon een goed computer systeem. Ook was het er drukker qua vliegtuigen dan voorheen. Dit zijn positieve signalen!

Na dit gesprek aten we in het restaurant van het hotel en gingen we richting onze hotelkamer. We keken nog even kort uit het raam aan de voorkant van het hotel en verbaasden ons opnieuw over de verkeersstroom in Addis. Taxi's die tegen het verkeer in gaan, auto's zonder licht, voetgangers die zomaar oversteken: we zijn in Afrika! Al met al veel indrukken, nu eerst maar slapen!

Ethiopië, we hebben er zin in!

Vanavond vliegen we (Jan en Harm Luursema) vanuit Brussel, via Parijs naar Addis Abeba, Ethiopië. Jan gaat voor Moving Management Foundation (MMF) wederom een kijkje nemen in Ethiopië. We gaan een project van Mary Joy bezoeken, waar sanitair en riolering aangelegd worden en daarnaast gaan we kijken naar een buissinessplan voor dezelfde organisatie. Ook kijken we naar de mogelijkheid voor twinning en exchange projecten. Naast deze zakelijke inhoud is het natuurlijk ook een vader-zoon reis, enorm gaaf om dat samen te ondernemen! Jan heeft Harm meegevraagd omdat hij dat gewoon leuk vindt, maar ook om hem wat te laten zien van het continent Afrika. Harm is enorm enthousiast en hij kijkt uit naar de nieuwe indrukken en de andere cultuur waar hij voor het eerst heen gaat. Jan gaat er voor de vierde keer heen dus hij weet wel een beetje wat hij kan verwachten!

Gisterenavond is Harm vanuit Ede richting Elst gekomen met z'n koffer, gelukkig was deze niet te zwaar, 17 kilo. Gisteravond heeft hij vanuit Elst nog even wat laatste verenigingszaken geregeld voor zijn bestuurstaak bij studentenvereniging Ichthus Ede. Vandaag is de dag van vertrek! Jan heeft zojuist z'n koffer naar beneden gehaald en we hebben net nog wat laatste inkopen gedaan (kussentje voor in het vliegtuig, tijdschriften, zakdoeken en puzzels). Voor Harm is het zoeken wat hij voor zo'n internationale reis nodig heeft. We zijn wel samen in Moskou geweest, maar dat was per auto en niet met het vliegtuig. Zo lang vliegen naar zo'n andere cultuur is voor hem voor het eerst en ook best wel spannend!

We vertrekken om 14:00 vanuit Elst richting Brussel. We vliegen dan om 20:00 richting Parijs en pikken daar nog wat extra mensen op voordat we om 22:00 weer vertrekken richting Ethiopië. Daar hopen we om 6:15 plaatselijke tijd aan te komen. We hopen elke dag een blog te schrijven over onze belevenissen in Oost-Afrika. De eerstvolgende blog kun je donderdagochtend lezen, of op woensdagavond voordat je gaat slapen (afhankelijk van je bedtijd). Tot dan!

De Belgische aanpak

Iets later dan andere dagen staat het ontbijt klaar. Zoals gebruikelijk is er ook dit keer weer een ontbijtbuffet met een ruim assortiment. Om 9.00 uur vertrekken we. Het zou een kort ritje zijn en we komen bij een ziekenhuis. Dit stond alleen niet in het programma en ik begrijp het niet helemaal. Ergens klopt iets niet? Na een bezoek aan de hal zoeken we het uit. We zitten verkeerd en moeten aan de andere kant van het dorp zijn. Het bezoek aan het ziekenhuis beperken we tot de hal en we gaan snel verder. Ons doel is de OCMW, Sysele, zorgcampus en niet het Sysele Ziekenhuis. De Tomtom met het juiste adres brengt ons op de juiste bestemming.
 
De Sysele zorgcampus is een nieuw gerealiseerde voorziening voor ouderenzorg aan de rand van het dorp. Het is een strak, modern gebouw. Fraaie architectuur en gebouwd in het Belgische systeem van (ruime) bekostiging. Een verschuifbare wand tussen badkamer en woonkamer maakt creativiteit los. De tijden zijn in België wel aan het veranderen en er wordt aansluiting gezocht richting het Nederlandse systeem. Onduidelijk blijft hoe de relatie tussen zorgvisie en gebouw is. Er is gekozen voor grote groepen en een zeer bedrijfsmatige aanpak. Het inrichten van de organisatie staat centraal in de opzet en het is onduidelijk waar de behoefte van de cliënten een plek hebben gekregen.

Het tweede bezoek brengt ons bij een GGZ instelling: Campus st. Amedeus te Mortsel. We starten met een geweldig lunch waarbij we in verbinding komen met diverse medewerkers. Een leuk model voor ontmoeting waarbij vast vele verschillende onderwerpen zijn besproken. Vraaggestuurd, wat wil je nog meer? Een belangrijke ontwikkeling is het verbinden van de GGZ instelling met de maatschappij. Veel van de huidige gebouwen waren of zijn daarvoor niet geschikt. Daarom is er een grootschalig vernieuwingsplan gemaakt voor de campus. Onder leiding van de inspirerende directeur krijgen we een rondleiding en we raken onder de indruk van de bezieling. Een zeer fraai gerenoveerde kapel geeft inspiratie. Er worden pragmatische oplossingen gezocht om de visie uit te werken. Leuk bezoek!

Het einde van de studiereis komt in zicht. Vanaf Mortsel is het nog wel een eindje rijden naar Eindhoven. Onderweg evalueren we de reis. Hierbij worden de volgende kwalificaties gegeven: Kennisverrijking en netwerken; Inhoudelijke kennismaking van problematieken die spelen bij Nederlandse zorg instellingen;  Erg leuk om mee te maken; Inspirerend, verbinding, gezelligheid, ontmoeting; Gezellig, verrassend, humor; Variatie, goede gesprekken, erg vol programma, inspirerend en verbindend; Inspirerend, intensief en plezant; Leerzaam, sfeer, vrienden gemaakt; Kennis uitwisseling, weg uit dagelijkse werkveld, inspiratie; Ontmoeting, inspiratie, goede zorg; Contact, plezier, verbreding; Inspirerend, vermoeiend, gezellig; Contacten, plezier, verbinding; Verbinding, inzicht, plezier.
Rond 17.30 uur staan we opnieuw op de parkeerplaats in Eindhoven. De studiereis is ten einde. De deelnemers nemen afscheid van elkaar en er worden nog wat visitekaartjes uitgewisseld. Voor mij is het nog een uurtje om in Elst te komen. Opnieuw was het LEUK!

Nederland, we doen het best goed!

Na een dagje Duits spreken is het wel weer genoeg. We reizen af naar Horst (Limburg) waar we een bezoek brengen aan De Zorggroep. We bezoeken de locatie Hof ter Berkel. Deze locatie heeft een lange (ontwikkel) geschiedenis. Na vele jaren discussie en overleg is een samenwerking ontstaan tussen de gemeente, zorginstelling en gebiedsontwikkelaar. Het resultaat is een gebiedsontwikkeling waarbij een verpleeghuis en nabij gelegen woningen zijn gesloopt. Vervolgens is er op basis van een toekomstgerichte visie een nieuw concept gerealiseerd voor diverse doelgroepen. Oud en jong, gehandicapten en zorgbehoeftigen. In de presentatie wordt duidelijk wat de visie en ambities waren en zijn. Ook wordt uitleg gegeven hoe deze vertaald zijn op deze locatie in stenen. De rondleiding maakt duidelijk wat dat in de praktijk betekent. Voor de doelgroep dementerende ouderen zijn kleinschalige groepswoningen gerealiseerd die vooral een thuis zijn. Iedereen is van mening dat dit zeer goed gelukt is en het een mooi praktijk voorbeeld is. Voor de somatische doelgroep is gekozen voor individueel wonen met buurtkamers voor ontmoeting. Het is een concept waarbij de cliënt zoveel mogelijk zelfstandigheid behoudt. We leren van De Zorggroep waar grenzen worden bereikt en hoe leerervaringen continue worden omgezet in nieuwe ideeën. Momenteel wordt opnieuw nagedacht over een klein specialistisch centrum. De conclusie van dit bezoek is dat er ook binnen het huidige stelsel goede en mooie voorzieningen zijn te realiseren en dat we het daarmee in Nederland best goed doen.
 

Voor ons tweede bezoek vandaag moeten we een eindje reizen. In Brugge staat het residentie complex Ten Eeckhoute. Dit complex ligt in het centrum van Brugge en is gericht op cliënten die iets meer willen en kunnen besteden aan comfort. Zodra je binnenkomt voel je direct de sfeer. Het is een sfeer die allure heeft en zichtbaar is in details. Luxe afwerkingen zoals marmer, kroonluchters, stijlvolle meubels, etc. Midden in Brugge beschikt de residentie over een private tuin en er is veel aandacht voor hospitality. We krijgen een uitleg over het concept en constateren dat het zeer dienstverlenend is en dat daaraan ook een vaste maandelijkse prijs is verbonden.

Na het bezoek aan de residentie is het tijd voor een bezoek aan de Halve Maan om een Brugse Zot te nuttigen. Lekker en gezellig. Er is één persoon in de groep die graag een wijntje heeft, en dat kan natuurlijk niet. In een bierbrouwerij is geen wijn. ’s Avonds zijn hiervoor nieuwe kansen. In de St. Jan hebben we een ontmoeting tussen Belgische en Nederlandse zorgpartijen georganiseerd. Een ontmoeting met diner in verschillende gangen. Tussen de gangen een spreker die een kort referaat houdt wat aanzet tot dialoog. We hebben de groepen gemixt over verschillende tafels en tussen de gangen is er daarmee ruimte voor onderlinge contact en gedachte wisseling. Een leuk concept om het delen van ervaring te faciliteren. Een concept dat ik op volgende reizen vaker wil toepassen.

De avond vliegt om en vlak voor middernacht lopen we naar het Hotel. Het was opnieuw een mooie dag met veel verschillende ontmoetingen. Volop ruimte voor delen van ervaringen en kennis en het opdoen van nieuwe ideeën of het zicht op zaken die we best goed doen.

Onze Oosterburen

Vroeg op, om 5.45 uur gaat de radio aan. Het is tijd om op te staan en na wat procedures zoals wassen, scheren, aankleden, ontbijt, inpakken te vertrekken. Vanaf Elst naar Eindhoven is een uurtje rijden en zonder enige file ben ik ruim op tijd op het meeting point. Het is een grote parkeerplaats bij  Eindhoven, een plek waar mijn auto achterblijft.

Rond kwart voor acht komt er een mooi ‘busje’, of mogelijk met andere woorden een VIP-coach, het terrein oprijden. We hebben vervoer geregeld waar je goed in kunt ‘communiceren’ . Oftewel een bus met zithoekjes voor 4 personen die bestaan uit 2 x 2 stoelen en een tafel. We gebruiken de groepsdynamiek om na ieder bezoek een nieuwe setting te laten ontstaan. En daarmee ontstaan veel persoonlijke contacten en uitwisselingen over tal van onderwerpen.
Alle deelnemers weten de plek tijdig te vinden. Zoals altijd met dit soort reizen is er één persoon aan de late kant, maar dat deert ons plezier niet. Rond 8.15 uur draaien we de snelweg op richting Duitsland.

Onze eerste bezoek is in Krefeld bij het SeniorenZentrum. Een busreis van circa 1,5 uur.
Na een voorspoedige reis komen we aan bij het centrum. Na het verhelpen van wat technische problemen (beamer-laptop werkt niet) krijgen we een presentatie over dit centrum. Frau Silke Nachtwey vertelt ons over het Eden-Alternative en neemt ons mee in de visie. Een belangrijk element hierin is dat er goed voor het personeel gezorgd wordt. Het levensverhaal speelt hierin een grote rol en het resultaat is dat de medewerkers goed voor de cliënten kunnen zorgen. Het resultaat is een zeer grote klanttevredenheid en medewerkerstevredenheid. Na afloop van de presentatie is er een rondleiding door het gebouw. We zien geen relatie tussen de tevredenheid van de bewoners en de kwaliteit van de faciliteiten. Blijkbaar wordt deze grotendeels bepaald door de aandacht die bewoners krijgen van het personeel. We leren hiermee dat aandacht van medewerkers voor cliënten een zeer groot aandeel in de tevredenheid over de dienstverlening is.

Ons tweede bezoek brengt ons naar Essen. We bezoeken het Bertha Krupp Haus. Deze locatie is recent gerealiseerd en omvat een concept van kleinschalig groepswonen. Er is een eenvoudige lunch en vervolgens worden we rondgeleid door het gebouw. Het is een degelijk opgezet gebouw en het geheel geeft een behoorlijk ‘klinische’ indruk. Duitse degelijkheid waarbij het naar mijn opvatting nog wel zoeken is naar het inbrengen van sfeer. Of hebben wij als Nederlanders een ander gevoel voor ‘huiselijkheid’? We begrijpen dat deze kleinschalige opzet voor Duitsland behoorlijk innovatief is, en dat het dus ook nog zoeken is naar de juiste vorm. In de kelder blijkt een verwarming te staan die op houtpalets wordt gestookt. Een mooi concept die naar we begrepen hoog scoort in de duurzaamheidsscore. Hoewel het gebouw niet energieneutraal is blijkt dat er wel bewust over energie is nagedacht.

Vervolgens bezoeken we de Johanniskirchgaerten in Essen. Dit is een stadsvernieuwingsproject dat door de woningcorporatie is gerealiseerd. Oude flats zijn afgebroken en nieuwe complexen zijn gerealiseerd. In deze complexen is ruimte voor diversiteit van wonen met als doel dat verschillende generaties aangetrokken worden. Centraal in het plan is een grote groene ruimte waar in ook een plek is voor kinderen om te spelen en te bewegen. Het idee van ‘meergeneratie-wonen’ is makkelijker opgeschreven dan uitgewerkt. Het zoeken naar de meerwaarde blijkt nog best een zoektocht te zijn. Opvallend detail zijn brede galerijen met ‘besloten’ ruimte voor ontmoeting en bergingen. Een mooie combinatie van verkeersruimte die nuttig besteed wordt. Je moet het zien om het te begrijpen!

Na drie bezoeken gericht op zorg en wonen is het tijd voor een creatief bezoek. Het Unperfecthaus blijkt een bezoek zeker waard. Hier is het niet perfect en er is vooral ruimte voor creatieve ontwikkeling. Met een geheel nieuw businessconcept wordt er ruimte geboden aan ontplooiing van schilders, musici, beeldenaars, stylisten, mode ontwerpers, etc. etc. In een oud klooster is ruimte voor vele vormen van ontplooiing en ontmoeting. We laten het over ons heenkomen en de reacties blijken verschillend, zoals je kan verwachten op de beoordeling van het creatieve expressie. Het biedt in ieder geval een mooie ruimte voor (jonge) kunstenaars en nieuw economisch denken. Sommigen in de groep zijn geïnspireerd, anderen geheel niet.

Moe, maar voldaan bereiken we ons hotel. Een biertje, wat eten met een wijntje en natuurlijk de uitwisseling van gedachten zijn het verdere dagprogramma. Een avondwandeling naar een uitgangsgebied aan de haven is een mooie voorbereiding op de nacht. Het is tijd om ‘onder de vette lappen’ te gaan.

Studiereis, 3 landen tour D-NL-B

Morgen vertrek ik met een groep van 15 personen voor een korte en intensieve 3-landentour. Deze reis is gericht op het 2e echelon van leidinggeven in de zorgsector, zowel voor de directe zorg als in de ondersteunende sectoren. De veranderopgave in de langdurige zorg is groot. Er is alle reden om kritisch naar de ingeslopen werkwijze in onze aanpak te kijken. Er is een toenemende behoefte aan authenticiteit en aan nabijheid van diegenen die er voor mensen daadwerkelijk toe doen. Er ontstaan nieuwe vormen van solidariteit. Door zelforganisatie zoeken mensen naar nieuwe verbanden waarbinnen ze hun doelen verwezenlijken en behoeften vervullen. Dat kan in de buurt of in de wijk. De doelstelling van deze reis is inspiratie en verdieping te zoeken en dit met elkaar te bespreken.

We gaan in in korte tijd meerdere organisaties in drie landen te bezoeken. Ik verwacht dat er inzichten ontstaan die leerervaringen en beleving waardevol maken. Een heilige graal zullen we niet vinden, en in Nederland doen we het best heel goed. De eerste dag bezoeken we 4 locaties in het Ruhrgebied en we gaan overnachten in Duisburg. Op donderdag gaan we via Horst (NL) naar Brugge (B) waar een miniconferentie is. Op vrijdagavond staan enkele bezoeken gepland en vrijdag hopen we moe en voldoen terug te keren in ons vertrouwde land.

Voor de groep zoek ik inspiratie op het gebied van gebieds- en samenwerkingsconcepten, mantelzorg, extramuralisering en zelfredzaamheid. We gaan met het management in gesprek, om samen leerervaringen in positieve en negatieve zin op te doen. Behalve leerervaringen van anderen, verwachten we ook dat er veel van elkaar geleerd wordt door het gezamenlijk optrekken met een gemêleerd, maar zorgminnend gezelschap en dat er mooie verbindingen gelegd worden tussen mensen en gedachten. Ondanks een vol programma is daar in aangename sfeer ruimschoots gelegenheid voor.

Ik heb er zin in. Morgen moet ik om 7.30 uur in Eindhoven klaar staan.

Basel, en nog een eindje terug

Vanaf 7.00 uur staat het ontbijt klaar.  En om klokslag 8.00 uur staat onze stadsgids klaar in de lobby. Het blijkt een Engelstalig gids van Nederlandse afkomst. Ze spreekt prima Nederlands maar tijdens de stadwandeling slaat het Nederlands plotseling om in het Engels. Ook een taal die prima is te volgen.

Basel blijkt een oude stad en er is best veel historie. We starten met een toelichting op het treinstation en leren dat dit de plek was waar velen voor het eerst met Zwitserland in aanraking kwamen. Basel ligt vlak bij het drielandenpunt Duitsland – Frankrijk – Zwitserland en is dus internationaal georiënteerd.

Groot-Basel herbergt het historische stadscentrum met de 12e-eeuwse Münster van Basel als belangrijke blikvanger. De Marktplatz met het gotische stadhuis en Jugendstilpanden behoort tot de belangrijkere pleinen. Nieuwbouw van het Stadstheater in 1975 veranderde de directe omgeving ingrijpend.

Basel ligt aan weerszijden van de Rijn; op de linkeroever ligt Groot Basel en op de rechteroever Klein Basel. De twee stadsdelen worden met elkaar verbonden door vijf bruggen, waarvan één spoorbrug. De Mittlere Rheinbrücke is de bekendste. Lange tijd (heel lang geleden) was de brug over de Rijn in Basel de laatste (enige) brug tussen Oost en West Europa. Voor de rest was het zwemmen!
De gids laat ons diverse plekjes in Basel zien en we begrijpen dat Erasmus mogelijk meer in Basel dan in Rotterdam is geweest, en daar zelfs begraven ligt. Ook leren we de wijze waarop de beeldenstorm lokaal is gegaan. Bij de entree van de kerk leren we op een bijzondere wijze te communiceren via de ‘toog’ van het portaal van de oude Münster.

Na 2 uur wandelen krijgen we het koud. We gaan terug naar hotel en pakken alle spullen. De bus staat klaar voor een lange reis terug. We rijden vanuit Zwitserland via Frankrijk direct naar Duitsland. Dit spaart € 250,- wegenbelasting in Duitsland omdat we via een EU-land binnenkomen. Onderweg is er ruim de tijd voor netwerken, filmpje kijken, koffie drinken. De chauffeur moet na 4,5 uur minimaal 45 minuten pauze nemen. Dus we pakken één, wat laat, lunchmoment en rijden na klokslag 46 minuten verder. Om 18.30 uur zijn we terug in Elst.

Onderweg hebben we een evaluatie van de reis gedaan. De volgende belevingen worden aan de reis toegekend : prettig, collegiaal, comfortabel, ontspannen, interessant, mooie ontmoeting, leerzaam, vermoeiend, inspirerend, verbindend, NL-systeem is goed, sociale innovatie, gezellig, zakelijk, inspirerend, contact bevorderend, motiverend, samen, contacten, openheid, inspirerend, ‘net werken’, gezellig, nadeel langer reis werkt als voordeel voor contacten, prettig, ontspannen en leerzaam, goede sfeer, te weinig best practices, netwerk, leuk/interessant, veel reizen, ontmoeten, verbinden, inspireren, vertrouwelijk, leerzaam, gemoedelijk, collegiaal, goed georganiseerd. Kortom het was een goede studiereis met tevreden reisgenoten.